Het voeren van pensbestendig vet, ook wel een vetverhoger genoemd, is voor veel bedrijven interessant. GIJS bevestigt dat melkgeiten deze energiebron goed kunnen benutten naar melkproductie, mits het op de juiste wijze wordt ingezet. Als tegenargument wordt nog wel eens geroepen dat een vetverhoger ook ‘naar de rug gaat’ en dus ruimer in conditie zou worden. We hebben onderzocht hoe dit kan en hoe je het kunt voorkomen. Daarnaast is onderzocht hoe bepaalde grondstoffen in krachtvoer een positief effect kunnen leveren aan de productie van melkvet.
We hebben onderzoek gedaan waarbij uiteindelijk 906 melkgeiten met een leeftijd van circa 1100 dagen gedurende acht weken zijn gevolgd. Deze dieren werden ingedeeld in vier groepen waarin krachtvoer met pensbestendig vet en krachtvoer met verhoogd vetzurenpatroon door middel van grondstoffen werd verstrekt. De melkgeiten liepen in één grote groep waarbij individuele krachtvoerverstrekking plaatsvond. Hierdoor waren zoveel mogelijk factoren gelijk aan elkaar, alleen de rantsoenen waren verschillend. Bij een melkproductie tussen 3 en 4 kg melk werd de gift pensbestendig vet met een curve opgebouwd en boven de 4 kg melk bleef deze gift gelijk. Naast dagelijkse krachtvoeropname en melkproductie werden gehaltes via MPR drie maal en conditie vijf maal gemeten.
Proefgroepen:
1. (CG-) Controlegroep, standaard krachtvoer zonder vetverhoger
2. (CG+) Controlegroep, standaard krachtvoer met vetverhoger
3. (PG-) Proef groep, krachtvoer met geoptimaliseerd vetzurenpatroon, zonder vetverhoger
4. (PG+) Proef groep, krachtvoer met geoptimaliseerd vetzurenpatroon, met vetverhoger
Gedurende de acht weken werd data verzameld en uiteindelijk bleven 906 melkgeiten over waarvan alle data compleet was. Deze koppel had een gemiddelde melkproductie van 5,57 kg melk en 3,45% vet bij aanvang van de proef. Gedurende de proef is de melkproductie gedaald als gevolg van een kuilwisseling en hete dagen (hittestress door dagen tot 37°C). Echter zit er verschil tussen de groepen, waarbij zichtbaar wordt dat wanneer er voldoende pensbestendig vet wordt opgenomen er ook een kleinere daling plaatsvond. Een voldoende hoge opname van pensbestendig vet blijkt essentieel voor melkproductie én melkvet.
Van de 906 melkgeiten waarvan de dataset compleet is, is er gekeken welke geiten elke week voldoende pensbestendig vet opnamen en welke niet. Tabel 1 toont hoeveel dieren effectief elke week voldoende opnamen en hoeveel dieren één week onder dat gemiddelde kwamen. De andere dieren kwamen meerdere weken niet aan de benodigde opname of hebben geen complete data opgebouwd. Het verschil in melkproductiedaling tussen de totale koppel en het koppel dat voldoende pensbestendig vet opnam is te zien in figuur 1 en 2.
Figuren 3 en 4 laten mooi het verschil in lichaamsconditie (BCS) zien. De grootste verschillen zitten tussen de proefgroepen CG+ en PG+ welke beide een vetverhoger gevoerd kregen maar waarbij figuur 4 de dieren toont die altijd voldoende pensbestendig vet hebben opgenomen. In figuur 3 zitten ook dieren die een kleine hoeveelheid vetverhoger opgenomen hebben en deze conditie ligt hoger dan de groep dieren in figuur 4 die een voldoende hoog niveau vetverhoger hebben opgenomen. Conclusie is dat er bij een onvoldoende opname van pensbestendig vet een hogere lichaamsconditie wordt waargenomen.
Het melkvet stijgt door het voeren van een vetverhoger in combinatie met een uitgekiende samenstelling van het krachtvoer. Als geiten een bepaalde hoeveelheid pensbestendig vet opnemen gaat de vetsynthese functioneren. Een geit die elke week deze minimale hoeveelheid opneemt stijgt 8% gram vet per geit per dag (t.o.v. aanvang van de proef), zie figuur 6. Neemt een geit gedurende één week onvoldoende vet op, dan stijgt het melkvet maar 6% per geit per dag (t.o.v. aanvang van de proef), zie figuur 7. Enkel het verhogen van het vetzurenpatroon in krachtvoer heeft geen nut voor het verhogen van melkvet. Echter geeft een verhoogd vetzurenpatroon in krachtvoer wel een stijging van melkvet indien er net onvoldoende pensbestendig vet opgenomen wordt. Een effectieve inzet van een vetverhoger is dus essentieel, ‘het knopje moet dus aan staan’ om voldoende stijging te realiseren. Staat het knopje niet aan, ofwel voer je onvoldoende pensbestendig vet, dan gaat het opgenomen vet naar lichaamsconditie. Een effectieve inzet van een vetverhoger is zeker lonend voor het verhogen van melkvet én kilogrammen melk. Wij berekenen graag hoe er op jouw bedrijf een effectieve verhoging gerealiseerd kan worden.
